VI bitwa pod Kijowem

VI bitwa pod Kijowem
Data bitwy	12 sierpnia 1643 r.
Konflikt	Wojna polsko-kijowska (1641 - 1643)
Teren walk	okolice Kijowa, Ukraina
Obrońca	Ruś Kijowska Bułgaria Nadwołżańska
Agresor	Marchia Węgier Królestwo Bawarii
Siły obrońcy	39480 wojaków
Siły agresora	48790 żołnierzy
Wynik	zwycięstwo węgiersko-bawarsko-polskie
Skutki	Ostateczne rozbicie armii Kijowa i znaczne osłabienie wojsk Bułgarii Nadwołżańskiej; początek rokowań pokojowych
Dowódcy
Danil Gorislav Ahmat Nacmerdin Khalid I Marcani
János I Andràssy Meinhard Asch

VI bitwa pod Kijowem - starcie zbrojne mające miejsce w 1643 r., podczas wojny polsko-kijowskiej, pomiędzy sprzymierzonymi armiami Marchii Węgier, Królestwa Polski i Królestwa Bawarii, a połączonymi siłami Rusi Kijowskiej i Bułgarii Nadwołżańskiej. Zakończyła się zwycięstwem Polaków, Węgrów i Bawarczyków i kolejnym znaczącym osłabieniem wroga.

Przed bitwą

Po zwycięstwie w V bitwie pod Kijowem Rusini i Bułgarzy czuli się pewni zwycięstwa - polska armia była niemal zniszczona, a oni oblegali zajęty przez Polaków Kijów. W celu tryumfalnego wjazdu do miasta do obozu oblegających sam chan Bułgarii Nadwołżańskiej, Khalid I, ze swoją liczącą tysiąc mężnych wojowników gwardią. Ani on, ani dowodzący Rusinami Danil Gorislav nie wiedział, że od południa zbliżają się ku nim Węgrzy pod dowództwem samego margrabiego Jánosa I. Pierwotnie władca ten miał zamiar wesprzeć broniących się w poprzedniej bitwie Polaków pod wodzą generała Leszczyńskiego, lecz nie zdążył przybyć na czas. Z północy z kolei zmierzała polski kontyngent najemników pod nieznanym dowództwem. Dotychczas operował on na pobocznym froncie wojny, na Litwie, lecz został stamtąd odwołany na wieść o klęsce na Ukrainie. We wsparciem dla tych sił szła także armia sprzymierzonego z polską królową Scholastyką Królestwa Bawarii pod komendą Meinharda Ascha. Wszystkie te armie spotkały się nieopodal Kijowa.

Bitwa

Siły obu stron

Państwo	Piechota	Kawaleria	Artyleria	Łączna liczba żołnierzy
Królestwo Polski	12000	4000	Brak	16000 żołnierzy
Marchia Węgier	13190	9410	7000	29600 wojaków
Królestwo Bawarii	3000	Brak	Brak	3000 żołdaków
Ruś Kijowska i Bułgaria Nadwołżańska	15390	3900	20200	39480 wojowników

Przebieg walki

Do bitwy doszło kilkanaście kilometrów na południe od Kijowa, obok tego samego brodu, co V bitwa, tyle że teraz to Rusini zajmowali pozycje na zachodnim brzegu, Węgrzy nastomiast sformowali szyk bojowy po wschodniej stronie.

Starcie rozpoczęło się od wzajemnego ostrzału artyleryjskiego obu stron. Dzięki znacznej przewadze liczebnej nad wrogiem i pewnym talentom ruskiego generała - Danila Gorislava - w kierowaniu ogniem dział, to Kijowczycy i Bułgarzy zadawali wrogom większe straty. W tej sytuacji margrabia János postanowił jak najszybciej sforsować rzekę i nakazał przekroczyć Dniepr. Węgierska piechota zdołała zając przyczółek, lecz atak na pozycje wrogich piechurów został odparty ogniem muszkietów, arkebuzów i dział. Natomiast teraz Rusini ruszyli do ataku. Wydawało się, że zmuszą wroga do wycofania się na drugi brzeg, gdy na pole bitwy od północy weszła polska armia najemna. Widząc trudną sytuację sojuszników, jej dowódca (jego imię się niestety nie zachowało) nakazał kawalerii szarżę na plecy wroga. Powstały w wyniku tego chwilowy zamęt w szeregach Rusinów Węgrzy wykorzystali na kontratak, umocnienie pozycji i przerzucenie większej ilości oddziałów na ten brzeg. Tymczasem polska piechota najemna dotarła na odległość, z której mogła skutecznie razić wroga salwami z muszkietów. Front bułgarsko-ruski został przez to znacząco wydłużony, gdyż chcąc zapobiec ponownemu atakowi z tyłu i osłaniać artylerię, ich dowódcy musieli pchnąć w ich stronę część oddziałów. W efekcie ich linia stała się dłuższa, lecz słabsza. Okazję tą wykorzystał margrabia, rozkazując ponowny szturm pozycji wroga. Szybko doszło do walki wręcz. Wykorzystując zaangażowanie wrogich piechurów węgierska jazda przemknęła się obok i połączyła z Polakami. Razem z ichnią kawalerią ominęła piechotę i usiłowała zaatakować z flanki, lecz na to zareagowała ruska i bułgarska jazda. Doszło do zażartej kawaleryjskiej potyczki, którą jednak dzięki przewadze liczebnej wygrali Polacy i Węgrzy. Ich kawaleria wpadła pomiędzy baterie artylerii Kijowczyków i Bułgarów. Widząc wrogów na plecach, ruska i bułgarska piechota wpadły w popłoch i zaczęły się wycofywać, a następnie uciekać z pola bitwy. Jedynie bułgarska gwardia przyboczna chana walczyła do końca, zabezpieczając odwrót swojego władcy. Poniosła przy tym wielkie straty (niemal 4/5 wojowników).

Straty obu stron

Państwo	Piechota	Kawaleria	Artyleria	Łączna liczba żołnierzy
Królestwo Polski	1960	620	Brak	2580 żołnierzy
Marchia Węgier	6260	430	40	6730 wojowników
Królestwo Bawarii	860	Brak	Brak	860 żołdaków
Ruś Kijowska i Bułgaria Nadwołżańska	8400	2820	4100	15320 wojaków

Skutki

W wyniku bitwy armia Kijowa została niemal doszczętnie rozbita. Jej niedobitki uciekły na wschód. Znacząco osłabione zostały też siły bułgarskie, które jednak częściowo zachowały jednak zdolność bojową. Skutkiem tego była VII bitwa pod Kijowem i bitwa pod Chersoniem. Ponadto w Polsce pogorszeniu zaczęła ulegać sytuacja wewnętrzna kraju, korzystając ze zmęczenia i wyczerpania królestwa wojną przewrót zaczęli szykować magnaci i arystokraci. Próby poprawienia sytuacji przy pomocy urzędników nic nie dały, więc strona polska i kijowska rozpoczęły rokowania pokojowe, zakończone traktatem w Krakowie.