Megakampania Wiki
Nie masz konta?
Zarejestruj się
Zarejestruj się
Megakampania Wiki
Megakampania Wiki
1775
stron
w: Religie, Historia

Zmiany: Tengryzm

Powrót do strony
Zaloguj się, aby edytować
McPolak (dyskusja | edycje)
(Dodawanie kategorii)
Znacznik: categoryselect
Sderos (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 12 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
  +
[[File:Tengryzm.jpg|thumb|200x200px|Tengryjski sierp. Symbol najwyższego kapłana.]]
−
'''<u>Historycznie</u>'''
  
  +
'''Tengryzm''' - zreformowana religia pochodząca ze wschodu. Początkowo głównymi wyznawcami byli [[Chanat Węgier|Węgrzy]], Turkowie, [[Złota Orda|Mongołowie]] i [[Sułtanat Bułgarii|Bułgarzy]] ze stepów. Łączy w sobie elementy szamanizmu, animizmu, totemizmu, politeizmu oraz kultu przodków, a także elementy monoteistyczne, jak np. kult "Wielkiego Nieba".
   
  +
==Historia==
−
Jedna z religi nomadycznych, przyniesiona do Europy przez Uralskie plemiona Magyarów. Z czasem wytępiona przez zchrystianizowanie Królestwa Węgier.
  
  +
Do Europy religia ta dostała się w XI wieku poprzez koczownicze plemię Madziarów, które najechało kotlinę panońską.
   
  +
W [[892]] roku chazarski chan Nisi Bulanid (początkowo wyznawca judaizmu) zreformował wcześniejsze wierzenia. Wraz z najważniejszymi szamanami zdołali skodyfikować różne obrzędy i podania, oraz stworzyć hierarchię religijną wzorowaną na [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]] (papież) bądź [[Islam|islamie]] (kalif). Wydarzenie to jednak spotkało się z pewnym oporem części wyznawców. Ostatecznie jednak konflikt wygrali zwolennicy reformy około roku [[960]].
−
W budowie świata mitologia węgierska wzoruje się na trójpoziomowym modelu szamanistycznym, wedle którego znana nam rzeczywistość materialna to tzw. świat środkowy, gdzie żyją ludzie, a poza nimi zamieszkujące ziemię istoty ponadnaturalne. Oprócz tego świata istnieje jeszcze tzw. świat wyższy (zewnętrzny) czyli świat dobrych duchów, a ponadto tzw. świat niższy (podziemny) czyli świat złych duchów.
  
   
  +
W [[1001]] roku najwyższy kapłan tengryzmu, Khatir, ogłosił rozpoczęcie świętej wojny przeciwko muzułmańskim Turkom Seldżuckim na terenie Azji centralnej. Konflikt zakończył się klęską dla tengrystów w [[1005]] roku.
−
W trójpoziomowym świecie zwykły człowiek żyje w świecie środkowym, ma natomiast potrzebę podtrzymywania więzi z bóstwami oraz potężniejszymi od niego istotami, żyjącymi poza światem materialnym. Kontakt między poziomami świata zapewnia wyznaczona do tego (przez bóstwo lub pochodzenie, na podstawie cech boskich, zmian cielesnych, zdolności) osoba – Szaman.
  
  +
[[File:T-obszar.png|thumb|220x220px|Obszar występowania Tengryzmu (zreformowanego) w 1444 roku.]]
  +
Do połowy XIV w. wszyscy wielcy kapłani byli pochodzenia Chazarskiego. W [[1354]] wielkim kapłanem został Mongoł, Tumen Zdradziecki.
   
  +
Obecnie (początek XVI wieku) głównymi wyznawcami Tengryzmu są mieszkańcy Azji (zwłaszcza środkowej). W XIV wieku Tengryzm utracił na znaczeniu na Bałkanach, kolebce Tengryzmu w Europie. Ostatecznie zniknął on z Europy po podboju [[Chanat Nitry|Nitry]] oraz Węgier przez innowierców.
−
'''<u>W Megakampanni</u>'''
  
   
  +
==Wielcy kapłani tengryjscy==
−
Religia ta występuje głównie na Bałkanach, rozprowadzana przez Chanaty Węgier i Chorwacjii, które zawczasu wyparły Bizantyjskie Prawosławie. Wierzenia te, zdominowały Bałkany jeszcze przed rokiem 900, kiedy to plemiona Magyarskie, utworzyły Chanat Węgierski, na częściowych terytoriach podbitej Bułgari, oraz Księstw Rashki,Slavoni i Balatonu. Na stan obecny, religia ta jest miejscową potęgą, której nie sprostało Królestwo Polski pod rządami Stefana I.
  
  +
{| class="wikitable" width="100%" cellpadding="2" cellspacing="2" style="text-align:center"
⚫
[[Kategoria:Religie]]
  
  +
! style="width:75px" | Okres panowania
  +
! style="width:100px" | Imię kapłana
  +
! style="width:75px" | Pochodzenie
  +
!Portret
  +
! Informacje dodatkowe
  +
|-
  +
| 892 - 923
  +
| Kayghalagh
  +
| Chazar
  +
|[[File:Kay.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 923 - 973
  +
| Yavantey
  +
Stary
  +
| Chazar
  +
|[[File:Yav.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 973 - 1025
  +
| Khatir Okrutny
  +
| Chazar
  +
|[[File:Kha.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
| Ogłosił rozpoczęcie wojny przeciw Turkom Seldżuckim
  +
|-
  +
| 1025 - 1060
  +
| Buzer
  +
| Chazar
  +
|[[File:Buz.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1060 - 1109
  +
| Arslan Ohydny
  +
| Chazar
  +
|[[File:Ars.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1109 - 1144
  +
| Yeçtirek I Niegotowy
  +
| Chazar
  +
|[[File:Yek.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1144 - 1164
  +
| Papaçyz Mądry
  +
| Chazar
  +
|[[File:Pap.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1164 - 1171
  +
| Khuterkin I
  +
| Chazar
  +
|[[File:Khu.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1171 - 1174
  +
| Yerneslu
  +
| Chazar
  +
|[[File:Yar.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1174 - 1186
  +
| Bagha
  +
| Chazar
  +
|[[File:Bag.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1186 - 1223
  +
| Baghatur Stary
  +
| Chazar
  +
|[[File:Bagh.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1223 - 1240
  +
| Yeçtirek II
  +
| Chazar
  +
|[[File:Yeć.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1240 - 1244
  +
| Mënümarót
  +
| Chazar
  +
|[[File:Męn.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1244 - 1262
  +
| Khuterkin II
  +
| Chazar
  +
|[[File:Khut.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1262 - 1281
  +
| Mänär Sprawiedliwy
  +
| Chazar
  +
|[[File:Man.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1281 - 1323
  +
| Yeçtirek III Niegotowy
  +
| Chazar
  +
|[[File:Yac.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1323 - 1354
  +
| Vakrim Błyskotliwy
  +
| Chazar
  +
|[[File:Vak.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
|
  +
|-
  +
| 1354 - 1405
  +
| Tumen Nieprawy
  +
| Mongoł
  +
|[[File:Tum.png|centre|thumb|100x100px]]
  +
| Pierwszy Mongoł na tym stanowisku
  +
|-
  +
| od 1405
  +
| Chigu
  +
| Mongoł
  +
|[[File:Chi.png|centre|thumb|100x100px]]
  ⚫
|}[[Kategoria:Religie]]
  +
[[Kategoria:Historia]]

Aktualna wersja na dzień 07:33, 19 mar 2018

Tengryzm

Tengryjski sierp. Symbol najwyższego kapłana.

Tengryzm - zreformowana religia pochodząca ze wschodu. Początkowo głównymi wyznawcami byli Węgrzy, Turkowie, Mongołowie i Bułgarzy ze stepów. Łączy w sobie elementy szamanizmu, animizmu, totemizmu, politeizmu oraz kultu przodków, a także elementy monoteistyczne, jak np. kult "Wielkiego Nieba".

Historia

Do Europy religia ta dostała się w XI wieku poprzez koczownicze plemię Madziarów, które najechało kotlinę panońską.

W 892 roku chazarski chan Nisi Bulanid (początkowo wyznawca judaizmu) zreformował wcześniejsze wierzenia. Wraz z najważniejszymi szamanami zdołali skodyfikować różne obrzędy i podania, oraz stworzyć hierarchię religijną wzorowaną na chrześcijaństwie (papież) bądź islamie (kalif). Wydarzenie to jednak spotkało się z pewnym oporem części wyznawców. Ostatecznie jednak konflikt wygrali zwolennicy reformy około roku 960.

W 1001 roku najwyższy kapłan tengryzmu, Khatir, ogłosił rozpoczęcie świętej wojny przeciwko muzułmańskim Turkom Seldżuckim na terenie Azji centralnej. Konflikt zakończył się klęską dla tengrystów w 1005 roku.

T-obszar

Obszar występowania Tengryzmu (zreformowanego) w 1444 roku.

Do połowy XIV w. wszyscy wielcy kapłani byli pochodzenia Chazarskiego. W 1354 wielkim kapłanem został Mongoł, Tumen Zdradziecki.

Obecnie (początek XVI wieku) głównymi wyznawcami Tengryzmu są mieszkańcy Azji (zwłaszcza środkowej). W XIV wieku Tengryzm utracił na znaczeniu na Bałkanach, kolebce Tengryzmu w Europie. Ostatecznie zniknął on z Europy po podboju Nitry oraz Węgier przez innowierców.

Wielcy kapłani tengryjscy

Okres panowania Imię kapłana Pochodzenie Portret Informacje dodatkowe
892 - 923 Kayghalagh Chazar
Kay
923 - 973 Yavantey

Stary

Chazar
Yav
973 - 1025 Khatir Okrutny Chazar
Kha
Ogłosił rozpoczęcie wojny przeciw Turkom Seldżuckim
1025 - 1060 Buzer Chazar
Buz
1060 - 1109 Arslan Ohydny Chazar
Ars
1109 - 1144 Yeçtirek I Niegotowy Chazar
Yek
1144 - 1164 Papaçyz Mądry Chazar
Pap
1164 - 1171 Khuterkin I Chazar
Khu
1171 - 1174 Yerneslu Chazar
Yar
1174 - 1186 Bagha Chazar
Bag
1186 - 1223 Baghatur Stary Chazar
Bagh
1223 - 1240 Yeçtirek II Chazar
Yeć
1240 - 1244 Mënümarót Chazar
Męn
1244 - 1262 Khuterkin II Chazar
Khut
1262 - 1281 Mänär Sprawiedliwy Chazar
Man
1281 - 1323 Yeçtirek III Niegotowy Chazar
Yac
1323 - 1354 Vakrim Błyskotliwy Chazar
Vak
1354 - 1405 Tumen Nieprawy Mongoł
Tum
Pierwszy Mongoł na tym stanowisku
od 1405 Chigu Mongoł
Chi
Treści społeczności są dostępne na podstawie licencji CC-BY-SA, o ile nie zaznaczono inaczej.