Karol

Karol Piast
Tytuł	Król Polski i Czech, Książę Małopolski i Czech właściwych,Cesarz Franków (jako małżonek)Pan na zamku w Kaliszu i Gnieźnie
Lata panowania	1108 - 1127 w Czechach 1108 - 1123 w Polsce
Poprzednik	Mieszko II
Następca	Król Czech: Prendota I Król Polski: Krystyn
Dynastia	Piastowie
Data urodzenia	1085
Data śmierci	1147
Ojciec	Mieszko II
Matka	Nadzieja z Turnowa
Żona	Meluzyna Welf Zofia Mojmirowic
Dzieci	Odon Nadzieja Mszczuj Wacław

Karol Piast (ur. 24 grudnia 1085 w Gnieźnie, zm. 20 października 1147) - król Polski i Czech. Utracił koronę pomorską na rzecz swojego krewniaka Humberta. W 1123 roku obalony z pozycji króla polskiego na rzecz Krystyna Mazowieckiego. a

Biografia

Dzieciństwo

Karol urodził się jako pierwszy syn króla Mieszka II 24 grudnia 1085 roku, czyli w Wigilię Bożego Narodzenia. Ojciec Karola osobiście zajął się jego wychowaniem

W wieku 14 lat został zaręczony z frankijską księżniczką Meluzyną Welf, co zostało przypieczętowane ślubem, który odbył się dwa lata później, 9 stycznia 1102 roku. Wtedy też otrzymał od ojca tytuł księcia Czech.

3 września umiera Mieszko II i Karol zgodnie z prawami dziedziczenia otrzymuje koronę Polski i Czech, jednakże władza na Pomorzu przechodzi do rąk Humberta Piast, z uwagi na panującą tam zasadę senioratu.

Terytoria Polski i Czech odziedziczone przez Karola (kolor czerwony)

Początek panowania

Na początku swojego panowania odebrał Przemysławowi II Mazowieckiemu tytuł księcia Mazowsza i nadał go władczyni Czerska - Kindze Sieradzkiej. Wynikało to z buntu Mazowieckiego przeciwko jego ojcu, który był skutkiem toczącej się od setek lat walki pomiędzy dwoma starymi, ambitnymi rodami.

Na efekty nie było trzeba długo czekać, ponieważ już rok później - w 1109 do Polski dotarły plotki jakoby niejaki Bartosz Mazowiecki - młodszy syn zamordowanego księcia Wielisława i brat uwięzionego Przemysława II - zbiera armię ochotników, by obalić Karola i zdobyć koronę polską dla siebie.

3 maja 1111 roku na świat przychodzi pierworodny syn Karola - Odon.

Wojna z Wielkimi Morawami (1111 - 1113)

Kilka miesięcy później, z inicjatywy Karola, wybucha wojna z państwem wielkomorawskim o Ołomuniec. Pierwszym zdobytym grodem była Ostrawa (poddała się 12 września 1112), następnie Karol skierował się w stronę Brna, by spotkać się z armią wielkomorawską. Doszło wtedy do bitwy pod Przerowem, która zakończyła się wielkim polskim zwycięstwem. Ostateczny cios, Karol zadał Zdiradowi Grubemu w kolejnej potyczce pod zamkiem Turiec, oraz w jeszcze jednej pod Nitrą, gdzie jego armia została całkowicie zlikwidowana. Po tych bitwach Karol zarządził powrót na ziemię ołomuniecką by kontynuować oblężenia kolejnych grodów.

W 1113 umiera dotychczasowy król Wielkich Moraw - Zdirad umiera, i władzę przejmuje Jarosław, który to wzywa do pomocy swojego sojusznika, króla bawarskiego, Wiktora Okrutnego. Był to silny impuls dla Karol aby zakończyć szybko tę wojnę. Wynikiem tego był kosztowny szturm Ołomuńca oraz szybkie zdobycie Uniczowa co dało całkowitą kontrolę nad ziemiami, o które toczyła się wojna.

W sierpniu 1113 roku dochodzi do drugiej bitwy pod Przerowem gdzie tym razem połączone siły bawarsko - morawskie pobiły liczniejszą amię polską.

W tym samym czasie Karol symbolicznie przystąpił wraz ze swoim szwagrem - cesarzem Robertem III Welfem - do wojny przeciwko muzułmanom na Majorce. Ten jednak odmówił na podobną prośbę Karola, o pomoc w walce z Morawami.

W związku z tm, 13 grudnia 1113 roku, Karol podpisuje biały pokój, kończąc tym samym wojnę o ziemię Ołomuniecką.

W czasie wojny, w 1112 roku, do Gniezna przybywa wysłannik papieski, żądający zniesienia wolnej inwestytury wprowadzonej przez Mieszka II - Karol jednak odmawia.

Okrzepnięcie po porażce

Niekorzystna dla Polski wojna nie była jednym zmartwieniem króla. Okazało się, że na odłączonym Pomorzu rebelianci wprowadzili wolną elekcję, w miejsce poprzedniej zasady senioratu, co oddalało nadzieje polskie na odzyskanie tego królestwa.

W 1116 odbył się w Gnieźnie wielki rycerski turniej. Faktem wartym zaznaczenia jest to, że drugie miejsce zajął Bartosz Mazowiecki pokazując tym samym swoją odwagę, ale również i ogromny tupet.

Święta wojna z Litwą (1117 - 1118)

Chcąc udowodnić swoje zdolności przywódcze, Karol zdecydował się ponownie zaatakować sąsiada. Tym razem darował sobie Morawy, które z uwagi na rządzących tam Karolingów, uwiązane były siecią sojuszy, i ruszył na północny - wschód w kierunku pogańskiej Litwy, chcąc zdobyć Prusy.

Po stronie Karola stanęli wezwani przez niego Szpitalnicy, Masław II Piast z Pomorza oraz jego szwagier Archambaud Wielki z Włoch.

Nie wszystkim jednak spodobała się wizja nowej wojny, i tak niejaki Jerzy z Dolnego Śląska wywołał bunt chłopski. Początkowo odnosił sukcesy, przechwytując część polskiej armii i rozbijając ją. Karol został zmuszony do cofnięcia swojej armii z Kujaw i skierowaniu ją na Śląsk. W bitwie pod Wrocławiem jednak to król był górą i zniszczył siły chłopskie kładąc kres powstaniu. Podczas tej bitwy, jak podają kroniki, Karol dokonał niesamowitej szarży na czele swoich wojsk dając im tym samym chęć do walki.

Tymczasem do Prus dotarła duża armia pomorska, która wypełniając swe sojusznicze zobowiązania, zaczęła oblegać Litwinów. W październiku, niedaleko Truso lądują siły włoskie. Prowokują oni atak dużo większej armii litewskiej. Do bitwy szybko dołączają siły polskie oraz pomorskie, które przechylają szalę zwycięstwa na stronę sił katolickich. W tej bitwie również Karol wykazał się niesamowitym wsparciem dla sojuszniczych wojsk, budząc tym samym strach wśród pogan. Ostateczny koniec sił litewskich to dorzynanie uciekinierów na terenie Sambii, gdzie wybito praktycznie całą armię.

Początkiem 1118 roku zdobyta zostaje Galindia. Przy poprzednich sukcesach militarnych, jest to wystarczająco ciężki cios dla władcy litewskiego, który godzi się oddać Prusy.

Koniec panowania w Polsce

Zobacz też: Bunt Krystyna Mazowieckiego.

W czasie wojny z Litwą - 2 listopada 1117 roku Karolowi i Meluzynie rodzą się bliźniaki - drugi syn Mszczuj, oraz córka Nadzieja.

Po zdobyciu Prus, Karol nadaje swojemu bratu - Jakubowi miasto Truso wraz z Sambią, tworząc tym samym podwaliny pod republikę kupiecką co staje się na początku 1120 roku, kiedy to otrzymał również tytuł wielkiego starosty pruskiego.

4 sierpnia dochodzi do aresztowania księżnej Beaty ze Śląska, która to zamordowała swojego brata by zdobyć władzę. Karol jako władca sprawiedliwy nie mógł na to pozwolić i uwięził ją, a niebawem także i ściął by dać przykład, że bratobójstwo nie popłaca.

Kolejny syn - Wacław - przychodzi na świat 3 października 1119 roku.

Ponownie w 1121 r. do Karola dochodzą plotki jakoby kolejny członek dynastii Mazowieckich zbierał na niego armię by odebrać mu koronę polską. Tym razem był to Krystyn. Władca jednak zbagatelizował tę sprawę, pamiętając dawne plotki o wyprawie Bartosza.

Terytoria Polski po obaleniu Karola (kolor czerwony)

Z uwagi na zmiany terytorialne królestwa polskiego, Karol zdecydował w październiku 1122 się przenieść stolicę z Gniezna do Kalisza, który leżał bliżej centrum państwa.

Plotki dotyczące ataku Krystyna okazały się jednak prawdą i 1123 roku Karol zostaje pokonany i zrzucony z tronu polskiego.

Po strąceniu Karola z tronu polskiego, przez Krystyna z dynastii Mazowieckich, Karol zachowuje swojej domenie królestwo Czech, część Wielkopolski (bez Gniezna I Lubusza) i Prusy.

W 1127 roku Karol traci koronę czeską na rzecz swojego młodszego brata, Prendoty I, przez którego zostaje uwięziony. Mniej więcej tym samym czasie buntownicy z Polski, próbują osadzić Karola ponownie na tron Polski, ale Krystyn zdołał pokonać propiastowskich ekstremistów.

W 1141 roku Karol stracił Poznań na rzecz króla Krystyna, po przegranej wojnie jego brata. Mniej więcej tym samym czasie potrzebując środki na walkę z Polską, Prendota wypuszcza Karola na wolność.

Terytoria księstwa Wielkopolski w chwili śmierci Karola (kolor Bordowy)

W 1139 roku umiera żona Karola, Meluzyna (była cesarzowa Frankijska), a ok. 1142 roku Karol powtórnie się żeni tym razem z księżniczką bolesławiecką, Zofią.

W 1147 roku Karol umiera w wieku 62 lat z przyczyn naturalnych.

Rodzina

Karol był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była cesarzowa Franków, Meluzyna. Drugi raz żonaty był ze Zofią z czesko-morawskiego rodu Mojmirowiców. Doczekał się łącznie czwórki potomstwa:

• Odon (ur. 1111, zm. 1176) - następca tronu polskiego i czeskiego do czasu obalenia jego ojca, Karola. Czterokrotnie żonaty.
• Nadzieja (ur. 1117, zm. 1151) - żona barona Pyzdr, Siemowita Piasta (który był jej bratankiem).
• Mszczuj (ur. 1117, zm. 1175) - baron bretońskiego Ploërmel.
• Wacław (ur. 1119, zm. 1185) - nie posiadał żadnych ziem.

Ciekawostki

• W latach 1125 - 1133 był małżonkiem cesarzowej Franków.
• Interesował się historią, zaczytywał się w książkach o kampaniach wojennych Aleksandra Wielkiego.