Czechy - państwo w Europie środkowej, złączone do 1676 r. unią personalną z Polską, a następnie - unią realną.
Historia[]
Pogańskie plemię (VII w. - ok. 880)[]
Pierwszym państwem, które obejmowało terytorium Czech było Państwo Samona, istniejące w VII w. Na jego gruzach w IX w. wyrosło Państwo Wielkomorawskie, które u szczytu potęgi w 867 r. było lokalnym mocarstwem. Jednak państwo to ze względu na najazdy plemion polskich i Węgrów zaczęło podupadać. Wykorzystali to pogańscy Czesi i Głomacze, którzy w 874 r. uzyskali niepodległość. Władcą plemienia Czechów został wódz Borzywoj. W 878 r. Wielkie Morawy próbują odzyskać swoje dawne terytoria pod pretekstem walki z niewiernymi. Kiedy wszystko wskazuje na to, że Czesi nie są wstanie wygrać, Borzywoj przyjmuje chrzest i ogłasza się księciem Czech.
Walki o ziemię (ok. 880 - 919)[]
W 887 r. Czechy najeżdżają na Wielkie Morawy które uwikłane były w wojnę z plemieniem Lędzian. Atakowane z dwóch stron państwo jest zmuszone przekazać w 888 r. Czechom, Bolesławiec. W 907 roku chcące się zemścić Państwo Wielkomorawskie wypowiedziało wojnę księstwu Czech. Dwudziestego lipca roku następnego książę tego państwa musiał zwrócić im Bolesławiec. To wydarzenie poskutkowało rozpadem księstwa w 919 r.
Rozbicie (919 - 1082)[]
W tym bardzo trudnym okresie Czechy były mocno podzielone na pojedyncze hrabstwa. Choć tytuł księcia Czech został zachowany miał on tylko znaczenie dla prestiżu i na przykład hrabia Pragi nie liczył się z wyrokami jego seniora de iure. W latach 30. X wieku przegrały wojnę z królestwem Bawarii i w 939 r. książę Śląska Witosz zaatakował je. Oczywiście wojnę wygrał i przyłączył do siebie Litomierzyce. Przez to księstwo skurczyło się do jednej prowincji oraz do niezależnego hrabstwa Pragi. W 974 książę tego państwa z niewiadomych przyczyn przeszedł na Tengryzm. Cztery lata później król Masław II pod pretekstem walki z niewiernymi wypowiada mu wojnę i w listopadzie odbiera im Pilzno. W 1034 r. Państwo Wielkomorawskie podbija Pragę, która była ostatnią pozostałością niezależnego księstwa Czech. W 1042 r. do sporu o czeskie ziemie przyłącza się pomorskie prawosławne plemię Głomaczy, którzy przejmuję Pilzno od zbuntowanego księcia Śląska. W 1054 r. król Polski Janko Nieprawy po ustabilizowaniu sytuacji w kraju wypowiada wojnę Wielkim Morawom o Pragę. Siły niewielkiego królestwa zostają bezproblemowo pokonane i w 1055 r. Praga zostaje przekazana Polsce. W 1068 r. syn Janka, Mieszko II Wielki podbija wszystkie ziemie Głomaczy w ramach kary za to, że ci 9 lat temu odebrali Polsce Pomorze Gdańskie. W 1078 r. ambitny władca atakuje króla morawskiego, który zmuszony jest mu oddać Bolesławiec po roku nierównej walki. W 1081 r. król Mieszko II kontynuuje swą serię podbojów, atakując wyjątkowo osłabione królestwo Bawarii, aby przejąć kontrolę nad Domażlicami. Ta wojna, podobnie jak poprzednia, kończy się rok później, a siły polskie ponoszą minimalne straty.
Trójmonarchia i podział królestwa (1082 - 1123)[]
Po zdobyciu Domażlic, Mieszko Wielki zdobywszy odpowiednio dużo ziem czeskich, koronuje się na pierwszego króla Czech. Tymczasem Wielkie Morawy w 1085 r. odbijają z rąk Węgrów znaczną część Słowacji.
W 1108 r. Trójmonarchia rozpada się na Królestwo Polski i Czech oraz niepodległe królestwo Pomorza.
W 1111 r. Karol postanowił zaatakować Wielkie Morawy, aby podbić należące de iure do królestwa Czech Morawy. Zrobił on tak dlatego, że oprócz korony Polskiej, posiadał on również władzę nad Czechami.
Podczas tej wojny nie upomniał się on jednak o wszystkie pozostałe ziemie Królestwa Czech, lecz jedynie o Ołomuniec. Niedługo później okazało się, że do wojny po stronie króla Wielkomorawskiego stanął również władca Niemiec. Spowodowało to, że sytuacja Polaków stała się nieco mniej pewna, gdyż Niemcy dysponowali wielkimi siłami.
Początkowo podczas tej wojny, Polacy odnosili sukcesy, zajmując Ołomuniec (wrzesień 1112), pokonując Wielkomorawian pod Brnem (listopad 1112), pod Tręcinem (grudzień 1112), oraz pod Nitrą (grudzień 1112), gdzie Polacy doszczętnie zniszczyli wojska Morawskie. Po tych zwycięstwach Polacy postanowili powrócić do Ołomuńca, aby przejąć całkowitą kontrolę nad tamtymi ziemiami.
Sytuacja króla stała się dość skomplikowana w kwietniu 1113 roku, kiedy to nowy władca Morawian, Jarosław, postanowił wezwać do wojny kolejnego sojusznika, którym był król Bawarii, Wiktor.
Jako, że połączone siły wroga były wielkim zagrożeniem dla Karola, to rozkazał on wziąć pozostałe Ołomuńskie grody szturmem. Dzięki temu ruchowi Polacy zdołali zdobyć wszystkie grody na terenie tej prowincji przed przybyciem nieprzyjaciela (sierpień 1113).
Nie oznaczało to jednak uniknięcia starć z wrogiem. We wrześniu 1113 roku rozpoczęła się bitwa pod Prerovem, w której to 2 tysięczne siły Morawian starły się z czterokrotnie większą armią Polską. Początkowo bitwa szła po myśli Polakom. Sytuacja ta uległa zmianie we wrześniu 1113 roku, kiedy to na pole walki dotarły Bawarskie posiłki liczące 4000 wojów. Zdołały one przechylić szalę zwycięstwa na swoją stronę i zapewnić zwycięstwo Morawianom.
Po zakończeniu tej potyczki Polacy skierowali się wgłąb kraju tak, aby uniknąć doszczętnego rozbicia ich sił przez wojska Morawsko-Bawarskie.
W tym samym czasie zaczęło rosnąć niebezpieczeństwo płynące ze strony mogącego lada moment wybuchnąć buntu Czechów, chcących wykorzystać osłabienie Polaków, aby odzyskać niepodległość. Na wieść o tych wiadomościach oraz dlatego, że sytuacja Polski była beznadziejna Karol zaoferował Morawianom biały pokój, który tym samym zakończył tą wojnę.
Po zakończeniu Buntu Krystyna Mazowieckiego w 1123 roku Czechy znów stały się samodzielnym państwem. Stolicą nowego państwa została Praga.
Czechy jako samodzielne królestwo (1123 - 1392)[]
Granice Czech po uzyskaniu niepodległości w 1123 roku.
Czechy po ponownym powstaniu nie miały łatwo. Nowe państwo posiadało tylko połowę swoich rdzennych ziem (reszta była w posiadaniu Wielkomorawian). Spowodowało to, że Królestwo Czech stało się wtedy łatwym kąskiem dla potencjalnego nieprzyjaciela.
Mimo tego, że Królestwo Czech odłączyło się od Polski, to władzę nad nim nadal sprawowała Polska dynastia Piastów. W owym czasie państwem tym rządził obalony przez Krystyna I Zdobywcę były władca Polski, Karol.
Nie utrzymał on jednak swojej władzy zbyt długo, gdyż kilka miesięcy po objęciu rządów rozpoczęła się bunt zorganizowany przez brata Karola, Prendotę, który usiłował wstąpić na Czeski tron.
Rebelia ta zakończyła się sukcesem buntowników w 1127 roku.
W 1132 roku Pruskie terytoria należące do Czech zostały najechane przez Litwinów. Nie mieli oni jednak szans na powodzenie, gdyż Czechów wspierało bardzo wielu sojuszników (m.in król Pomorza, Masław II). Do grudnia tegoż roku do tej wojny po stronie Czechów dołączyło bardzo wielu władców okolicznych państewek, co sprawiło, że Czesi mogli czuć się jeszcze pewniej.
Niespodziewanie w 1135 roku okazało się, że Czesi nie są w stanie pokonać potężnej armii Litwinów, dlatego też wysłali oni do króla Polski pismo z prośbą o pomoc. Ten jednak odmówił, co postawiło w niezbyt ciekawej sytuacji.
W 1136 roku wybuchł bunt na terenie Litwy, co spowodowało, że Czesi niedługo później z łatwością zdołali odeprzeć Pogański atak.
Korzystając z tego, że Prendota prowadzi wojnę na terenie Prus, Król Polski Krystyn postanowił w 1138 roku zaatakować jego państwo, aby odzyskać Kalisz. Udało mu się to w 1141 roku.
W międzyczasie (1139) końca dobiegła wojna pomiędzy Czechami a Litwinami. Dzięki buntowi na terenie państwa-agresora Czesi zdołali obronić swoje ziemie przed Poganami.
Niedługo po zdobyciu Kalisza przez Polaków, Czesi uwikłali się w kolejną wojnę. Zostali oni zaatakowani przez władcę Prus, Jakuba, który zamierzał podbić Chełmno. Sytuacja Prendoty była w owym czasie bardzo nieciekawa, gdyż władcę Prus postanowił wesprzeć król Pomorza, Masław II.
Wojna ta zakończyła się zwycięstwem Czechów w 1145 roku. Dzięki tej wygranej utrzymali oni swoje Pruskie posiadłości.
Granice Czech w 1200 roku
W 1152 roku król Polski Krystyn I Zdobywca razem z królem Wiktorem Okrutnym z Bawarii wypowiedział wojnę Czechom o Poznań. Zaatakowany Prendota wezwał na pomoc hrabiego Eustachego z Dolnego Śląska, królową Annę Sprawiedliwą z Pomorza i księcia Hermenegilda II z Wenecji i wiele innych władców Europy.
Do roku 1238 Czechy próbowały odzyskać Prusy. Wiele wojen i konfliktów było nieudanych, lecz raz im się to udało i zagarnęli całe Prusy z wyjątkiem Sambii. Po kilkunastu latach, Czechy ponownie utraciły dostęp do morza, na rzecz polaków.
Czechy z kolejnymi latami zdobyli Grecję w wyprawie Krzyżowej, ale szybko utracili nad nią kontrolę. W owym okresie, czyli za czasów regencji, króla Czech Patryka III najechał Chan Chorwacki Tibor I, którego celem było zdobycie ostatnich ziem w Grecji, wojna zakończyła się zwycięstwem Chorwatów.
Dynastia Piastów która panowała w Królestwie Czeskim, została zastąpiona dynastią Welfów z powodu małżeństwa czeskiej królowej, a przedstawiciela dynastii Welfów.
Panowanie dynastii Welfów w Czechach, to okres długoletniego pokoju, stabilność, wzrostu liczebności czeskiej armii i polepszeniem gospodarki. Budowano także liczne budowle, mn. zamki, stajnie, miasta i świątynie.
Ziemie kontrolowane przez króla Czech około 1300 roku.
Koniec lat świetności Czech, dobiegł w roku 1322 kiedy na prowincje Bolesław, najechał Król Polski Stefan I Wielki, celem zdobycia prowincji dla siebie. Wojna trwała do roku 1323, kiedy zwyciężył nowy król Polski Gierołt I z pomocą Królestwa Bawarii, Zakonu Santiago i Cesarstwa Frankijskiego.
Aż do roku 1344 Czechy pozyskiwały nowych sojuszników i podniosły się z wojny z Królestwem Polski. W roku 1346 Królestwo Czech wypowiedziało wojnę Królestwu Polski, celem odzyskania Bolesławia, tym razem jednak, to Czechy zwyciężyły z pomocą Królestwa Danii, Królestwa Bawarii i wielu innych sojuszników.
Z kolejnymi latami Czechy zawarły sojusz z Królestwem Litwy. Ponownie odzyskały siły po wojnie z Polską. Pomagali swoim sojusznikom. Ten okres zalicza się do jednych najlepszych czasów Królestwa Czech.
W roku 1392 wybuchła kolejna wojna z Polską, tym razem o całe Czechy. Ponownie zwyciężyli Polacy zabierając całe księstwo Czech. Król Odon Wielki po wojnie władał jedynie dwoma zamkami. Po uzurpacji Królestwa Polski do Korony Czeskiej, nowy Król Czeski Wawrzyniec III Bez Ziemi musiał oddać koronę Królestwa Czech i zrzec się suwerenności dwóch zamków.
Wraz z końcem tej wojny Królestwo Czech po raz kolejny stało się częścią Państwa Polskiego.
Unia realna z Polską[]
Królestwo Czech tuż przed podpisaniem aktu unii realnej w 1676 r.
Przez wieki Czechy pozostawały formalnie oddzielnym państwem, z Polską połączonym jedynie unią personalną. Ten stan rzeczy zmienił się w 1676 r., kiedy po wieloletnich staraniach oba państwa zawarły unię realną. Wprowadzenie tego aktu w życie ostatecznie zakończyło samodzielny byt państwowy Czech i oznaczało ich wcielenie do Królestwa Polski.