Masław I (ur. 903, zm. 935) - wielki książę Polski w latach 908 - 934, a od 934 do 935 król Polski. Pierwszy chrześcijański władca Polski.
Regencja[]
Terytoria Polski w chwili śmierci Siemowita
Początek[]
Na początku 908 roku w wyniku ran zmarł Siemowit I, zostawiając swego małoletniego syna Masława na tronie. Dwa lata później wodzowie Kujawian i Mazowszan wypowiedzieli mu posłuszeństwo i rozpoczęli rebelię która miała na celu osadzenie na polskim tronie Danuty, siostry wielkiego księcia Polski. Po dołączeniu władców Śląska i Wielkopolski Masław i Prendota zostali postawieni w bardzo ciężkiej sytuacji. W miesiąc później doszło do zwycięskiej bitwy pod Sieradzem, lecz niedługo potem wojska Ślężan wygrały z głównymi siłami naszego władcy pod Żninem. Na osłodę rozbił jedną z armii Piasta. Niestety pod Czarnkowem i Kruszwicą odniósł porażki. Pod koniec roku zebrał resztki w Poznaniu (razem z najemnikami). Ruszyli na oblegane Gniezno i rozbili potężną armię Gościmira. Tymczasem w bezpiecznym Krakowie Masław staje się odważny.
Śląskie zamieszanie[]
Po dwóch wygranych niestety Czesi i Królestwo Wielkomorawskie zaatakowali Śląsk. Jednak po jednej wygranej potyczce Prendota wziął w niewolę Gaudentego Mazowieckiego. Regent naszego władcy postanowił zdobyć Inowrocław. Udaje się to, lecz Wielkomorawianie zdobyli Górny Śląsk. Po dwóch bitwach Prendota wziął do niewoli Wiesława z Kujaw. Odebrał on Łucji Włodzimierz Wołyński, a Piastowi tytuł księcia Wielkopolski. Rebelia zakończyła się niepowodzeniem. W parę miesięcy później przywódca krwawego buntu Wiesław narzekał na złe traktowanie, lecz w odpowiedzi wrzucono go do najgłębszego lochu.
Uspokojenie sytuacji[]
Kilka lat później spiskować zaczął władca Lubusza i Poznania. Prendota (ówczesny regent) próbował go uwięzić, niestety to się nie udało i Małowuj rozpoczął rebelię. Jednak osamotniony nie miał szans i został pokonany. Kilka miesięcy później do Masława przybyła delegacja miast i wiosek z prośbą o obniżenie miejskiego podatku, do której należał też Prendota. Władca zgodził się, lecz regent został odsunięty od władzy i nowym został wieloletni kanclerz Siemowita Nadbor Lechowic . Wkrótce potem mistrz szpiegów wykrywa spisek Dragowita z Dolomitów, którego celem było morderstwo Masława. Do Masława doszły wieści o podbojach wikingów na Litwie. Zaaranżowano mu małżeństwo z dziewczyną, którą znał dobrze, a więc 12-letnią Matyldą, córką Mieszka.
Samodzielna władza[]
Misjonarze[]
W roku 919 Masław skończył 16 lat i został wtedy oficjalnie uznany za księcia wszystkich polskich plemion. Postanowił z tej okazji zorganizować święto ku czci boga Jaryły, lecz dwóch wasali ( główny zarządca i burmistrz Koźla Miłosz oraz książę Śląska Witosz) odmówiło ze względu na wiarę chrześcijańską. Wcieleniem Jaryły został pomniejszy kapłan Henryk z Obodżycka. Z kolei na uczcie z jedzeniem i piciem przesadził Mieszko, który [Cytat z Kronik] "Zaczął się opychać, lecz po wciągnięciu kilku dzików zrobił się zielony na twarzy i zwrócił wszystko na kapłankę imieniem Nadzieja." Za jego panowania, począwszy od 921 r., do kraju zaczęli przybywać chrześcijańscy misjonarze. Być może było to spowodowane opowieściami o łagodnej naturze Masława lub faktu, że władcą Śląska był chrześcijanin, którego wielki książę tolerował.
W 925 r. chcąc uzyskać dostęp do bogatego Gdańska, zaatakował plemię Pomorzan. Armie Masława zniszczyły pomorskie armie zanim te zdążyły podjąć jakiekolwiek działania. Po zdobyciu całej prowincji wódz Pomorzan został zmuszony do poddania się.
W 932 r. odebrał Łużyce Serbołużyczanom w szybkiej wojnie.
Chrzest i męczeństwo[]
Przyjmowanie chrztu przez Masława I.
10 lipca 934 r. za namową żony, Matyldy (która była już ochrzczona) przyjął chrzest. Było to spowodowane miłością Masława do Matyldy i tym, że miłosierny Bóg wydawał mu się bliższy, niż twardzi pogańscy bogowie. Chrztu udzielił mu arcybiskup Alain na usługach cesarza frankijskiego, Seweryna I. W tym samym roku został koronowany na króla przez nowo wybranego prymasa, Skarbimira z Brzegu. W 935 r. został przeprowadzony udany zamach na jego życie, który został zorganizowany przez pogańskiego kapłana, Kaspra. Król został raniony w ramię, a potem dobity strzałem w skroń.
Został kanonizowany w 949 r.
Terytoria Polski w chwili śmierci Masława I
Ocena rządów[]
Masław był całkowitym przeciwieństwem swojego awanturniczego ojca. Cechowała go łagodność i gościnność, choć potrafił też być chciwy. Podczas swoich rządów przyłączył do swojego państwa Gdańsk i Łużyce.
Kontrowersje budzi chrzest Polski. O ile chrześcijaństwo umożliwiało wzmocnienie władzy królewskiej, a potem posłużyło jako impuls do podbojów Masława II, to przyczyny, przez które do tego doszło są uważane za małostkowe. Syn Siemowita miał głównie na uwadze swoją żonę, a nie dobro państwa. Z drugiej strony, ludność kraju Piastów przyjęła nową religię dość dobrze, nie rozpoczynając jakichś większych buntów.
Rodzina[]
Masław był żonaty z Matyldą Brzeską, z którą doczekał się dwóch synów:
- Mieszko I (ur. 928, zm. 954) - król Polski w latach 935 - 954
- Borzywoj (ur. 931, zm. 945) - książę Wielkopolski (bez Gniezna) w latach 935 - 944, prawdopodobnie zamordowany w 945. Utracił władzę nad swoim księstwem w wyniku buntu swego wuja - Piasta Wielkopolskiego
| Władcy Polski | |
|---|---|
| Piastowie | książęta Polan: Chościsko • Piast wielcy książęta Polan: Siemowit Okrutny królowie Polski: Masław I Święty • Mieszko I • Masław II Półręki • Janko Nieprawy • Mieszko II Wielki • Karol |
| Mazowieccy | Krystyn I Zdobywca • Kazimierz I Stary • Gertruda I • Wielisław I • Wielisław II Śmiały • Stefan Wielki • Gierołt I • Paweł I • Paweł II • Gierołt II • Boguchwał Śmiały • Zwinisława Okrutna |
| Lubomelscy | Mirosław Bratobójca • Jacek Mądry • Miłobrat Szalony • Krystyn II Wielki • Kazimierz II • Kazimierz III • Krystyn III • Helena I • Scholastyka I • Wolisława Zjednoczycielka • Gertruda II |