Megakampania Wiki
Advertisement

Królestwo Niderlandów - państwo położone w Europie Zachodniej, u wybrzeży Morza Północnego. Jedna z największych potęg kolonialnych i handlowych na świecie.

Historia[]

Geneza[]

W roku 1444 r. ziemie holenderskie były podzielone pomiędzy trzy organizmy państwowe: będące częścią Cesarstwa Franków Księstwo Holandii (stolica: Amsterdam) i Wolne Imperialne Miasto Utrecht, oraz na niezależne Księstwo Geldrii (stolica: Geldern). Książęta holenderscy, korzystając z osłabienia władzy cesarskiej, zdecydowali się rozpocząć działania, mające na celu zmiażdżenie sąsiada. W latach 80. XV stulecia, działając wspólnie z Niemcami, udało im się tego dokonać. Przez kolejnych kilkadziesiąt lat władcy holenderscy tytułowali się książętami Holandii.

HOL1547

Królestwo Niderlandów tuż po utworzeniu, w 1547 r.

Prawdziwy przewrót przyniósł dopiero 1547 r. Wtedy książę Wilhelm VII Wittlesbach koronował się w Amsterdamie na króla Niderlandów, wysuwając tym samym roszczenia do pozostałych, nieznajdujących się pod jego kontrolą obszarów tej krainy - a więc Księstwa Flandrii, Księstwa Brabancji i północnego pogranicza Królestwa Lotaryngii. Władcy tej drugiej wkrótce zaczęli również rościć sobie prawa do władzy nad całymi Niderlandami. Te wzajemne wysuwanie praw do tych ziem stało się podstawą wieloletniego konfliktu pomiędzy obydwoma państwami.

Podboje w Europie[]

Wkrótce też Holendrzy odwrócili się od swojego dawnego sprzymierzeńca, Niemiec, wiążąc się z Królestwem Pomorza. Już w 1553 r. oba państwa, wspierane przez Włochy, skutecznie zdołały zgnieść niemiecki opór, zwyciężając w wojnie. W 1562 r. król niderlandzki odszedł od wiary katolickiej, dołączając do kościoła protestantyzmu zreformowanego. Od tej pory Holandia, obok Księstwa Delfinatu i Królestwa Szkocji, będzie głównym ośrodkiem tego nurtu przez wiele lat.

Z biegiem lat holenderscy kupcy, choć nie zakładali własnych faktorii handlowych, lecz byli obecni w obcych, np. w irlandzkich, prowadzili intensywny handel. Szczególnie zainteresowała ich odkryta w połowie XVI w. przez Irlandczyków, lecz w dużej mierze eksplorowana i kolonizowana przez Portugalczyków Ameryka. Królowie holenderscy rozpoczęli przygotowania do wysłania za ocean pierwszej grupy kolonistów, tymczasem jednak w 1572 r. wypowiedzieli wojnę słabnącej Flandrii, którą zwyciężyli, zdobywając rok później kluczowy w handlu na Kanale La Manche port Calais i bogate kupieckie miasto, Gandawę. Dzięki zachowanym dokumentom wiemy, że niderlandzka armia liczyła w 1578 r. 34 tys. żołnierzy, a flota wojenna - 26 okrętów. Była to więc siła, z którą każde państwo Cesarstwa musiało się liczyć.

Osłabienie i kolonizacja[]

Pomimo tego w 1582 r. wybuchła wojna niderlandzko-niemiecka. Ci drudzy chcieli odzyskać sporne obszary pogranicza. W konflikcie tym, zakończonym niderlandzką klęską, ponownie sprawdzony został alians tego państwa z Pomorzem. W wyniku porażki Holendrzy stracili w 1587 r. część spornych terytoriów: miasta Osnabruck i Meppen. Lata 90. przyniosły Niderlandczykom jednak wielki sukces - ustanowili oni pierwszą kolonię w Ameryce, na wybrzeżu Gomezji. Od tej pory monarchowie holenderscy znaczne sumy przeznaczali na osadnictwo w Ameryce.

HOL1600

Niderlandy w 1600 r.

W 1608 r. król Pomorza, Gierołt, wypowiedział wojnę Niemcom, mając za sobą wsparcie króla Włoch, Piotra Leopolda I. Honorując sojusz, również władcy Niderlandów dołączyli do wojny, licząc na rewanż za konflikt sprzed ponad 20 lat. Wojna trwała aż do 1614 r. i zakończyła się zwycięstwem pomorsko-włosko-holenderskim. W konflikcie tym Holendrzy zdołali zająć resztki flandryjskich posiadłości na wybrzeżu oraz część niemieckiego pogranicza.

Jak się okazało, passa zwycięstw jednak skończyła się - 1623 r., dotychczas bardziej dyplomatyczny niż zbrojny konflikt holendersko-lotaryński przerodził się w otwartą wojnę. Trwała ona do 1627 r. i zakończyła się pełną klęską Holendrów i ich aliantów oraz utratą południowych prowincji przez królestwo.

Na początku 1632 r. Niemcy, pod rządami Agaty von Andechs odzyskali siły i, rządni zemsty, uderzyli na Holandię. Ta, pomimo wsparcia Pomorzan i Szkotów, musiała uznać po kilkuletniej wale wyższość agresorów i ich alianta - zmartwychwstałej z politycznego niebytu Flandrii. W wyniku konfliktu doszło do dużych zmian na mapie politycznej - królowa Agata nie patyczkowała się i tym razem nie zadowoliła się samym pograniczem- nie, ona przejęła niemal połowę europejskich posiadłości Niderlandów: Geldrię i Fryzję. Królestwo utraciło znaczną część swojej niedawnej potęgi, a jego jedyną nadzieją na pozostanie w kręgu liczących się w Europie państw stały się kolonie.

2. połowa XVII w.[]

Tymczasem w 1650 r. Lotaryngia ponownie wypowiedziała wojnę Holandii. Ona i jej sprzymierzeniec, Polska, z łatwością zmietli z powierzchni ziemi holenderską armię, lecz na morzu mieli o wiele większe problemy. Mimo tego konflikt skończył się już rok później utratą przez Pomorze Radogoszczy, a przez Holendrów - Bredy. W 1652 r. z osłabienia sąsiadów skorzystała Flandria, zdobywając dla siebie Utrecht - od tej pory odosobnioną enklawę na granicy niderlandzko-niemieckiej - Gandawę i niezwykle bogaty port w Rotterdamie.

HOLGOM1700

Amerykańskie kolonie Niderlandów w 1700 r.

W 1663 r. Niderlandczycy znów musieli wojować - wybuchła III wojna bałtycka. Niewielkie siły holenderskie w Europie zostały zniszczone, lecz o wiele ważniejszy był front walk w Ameryce. Tam bowiem Gomezja - sojusznik Niemiec - wypowiedziała wojnę Niderlandczykom. Ich oddziały kolonialne miały początkowo przewagę liczebną, lecz umiejętności walki w dżungli i w wysokich górach przechyliły szale zwycięstwa na rzecz potomków Portugalczyków. Mimo tego wojna zakończyła się w 1667 r. bez strat terytorialnych dla Holendrów.

HOL1700

Europejskie posiadłości Królestwa Niderlandów w 1700 r.

Kolejna wojna wybuchła w 1677 r. - była to wojna reńska. Tym razem Niderlandy znalazły się po właściwej stronie - po stronie Pomorza, Lotaryngii i Polski, walcząc przeciwko Niemcom w Europie i Gomezji w Ameryce. I choć i tym razem oddziały niderlandzkie w Ameryce przegrały, to w Europie odniosły znaczne sukcesy. Kiedy wojna kończyła się w 1684 r., Holendrzy wyszli z niej zwycięsko, zajmując Rotterdam i Gandawę. Ponadto pod koniec stulecia podjęli ponownie ekspansję w Nowym Świecie, podbijając w 1699 r. Konfederację Karaibów.

Advertisement