II wojna bałtycka - konflikt zbrojny trwający w latach 1628 - 1630, pomiędzy Królestwem Polski i jego sojusznikami - Czechami i Węgrami a Królestwem Pomorza wspieranym przez Królestwo Włoch. Zakończył się on zwycięstwem polskim, choć przy dużych stratach.
Przed wojną[]
Pierwszym poważnym zgrzytem na linii stosunków polsko-pomorskich po wojnie polsko-niemieckiej było nałożenie przez króla Gierołta Welfa handlowego embarga na kupców polskich, co było związane z przejściem w polskie ręce hegemonii w Lubeckim Węźle Handlowym. Krystyn III nie pozostał dłużny i także nałożył na Pomorzan embargo. Posunął się jednak także o krok dalej - przestał uważać Szwecję za swojego rywala, na to miejsce wybierając właśnie państwo Gierołta. Spowodowało to znaczące pogorszenie relacji pomiędzy obydwoma królestwami, w skutek czego Pomorzanie nie zgodzili się na przemarsz przez ich terytoriów polskich wojsk mających stłumić bunt w Lubece. Jednak wobec swojego udziału w wojnie lotaryńsko-holenderskiej Gierołt postanowił załagodzić sytuację, samemu niszcząc siły polskich buntowników. Mimo to Polacy rozpoczęli przygotowania do wojny. Zostały one jednak przerwane przez wezwanie do wojny z Chorwacją przez bawarskiego sojusznika Polski. Honorowy i wojowniczy Krystyn postanowił udzielić im swego wsparcia. Wojna ta trwała do 1626 roku. Mimo to przygotowania wojenne trwały, czego przejawem było umocnienie twierdzy w Lubuszu. Po zakończeniu swej interwencji Krystyn uznał, że dobrym pomysłem byłoby poczekać z wypowiedzeniem wojny, by kraj nieco odpoczął po poprzedniej. Niestety, zmarł przedwcześnie 26 sierpnia 1626 roku w wieku 43. lat. Tron po nim objęła jego córka, Helena. Była ona - podobnie jak ojciec - biegłą znawczynią militariów. W przeciwieństwie jednak do niego, nie interesowały jej nowinki techniczne, lecz budowa jak największej i najsilniejszej armii. Dzięki uzyskanym od jednej z kompanii handlowych z Truso funduszy pieniędzy, będących podziękowaniem za wsparcie w uzyskaniu przez nią monopolu stworzyła ona czwartą polską armię.
W roku 1627 Lotaryngia zakończyła swoją wojnę, zdobywając dość dużo ziem w Cesarstwie i w Holandii. Konflikt ten dość znacząco osłabił Pomorzan. W tym czasie Włosi - sojusznik Pomorza - zaangażowało się w wojnę z Prowansją i Bawarią. Helena uznała, iż bardziej sprzyjającej ku wojnie okazji już nie będzie, więc rozpoczęła ona fabrykowanie roszczeń do Wyszomierza. Ostatecznie na początku 1628 roku wojska polskie zostają wysłane na zachodnią granicę Królowa także awansuje do stopnia generała Boguchwała Wielopolskiego oraz Boguchwała Skarbka. Utworzyła ona także ogólny plan strategiczny. Atakująca z Wołogoszczy armia pod komendą Henryka Sierakowskiego i uderzająca spod Cedynii armia Boguchwała Skarbka miały zniszczyć pomorską armię. Wymaszerowująca z twierdzy w Lubuszu armia pod dowództwem doświadczonego Domawuja Młodziejowskiego otrzymała zadanie zdobycia pomorskiej stolicy - Braniboru. Idąca z Czech armia Boguchwała Wielopolskiego miała jak najszybciej wspomóc pozostałe siły w walce z pomorskim wojskiem. Ostatecznie do wypowiedzenia wojny dochodzi 11 lipca 1628 r.
Przebieg walk[]
Kampania 1628 roku[]
Polscy generałowie natychmiast po wybuchu wojny ruszyli do wykonania swoich zadań.
Do pierwszego starcia z Pomorzanami doszło pod Lauenburgiem 25 lipca. Armia Sierakowskiego atakowała broniących się na przeprawie Pomorzan pod dowództwem samego Gierołta. Pomimo jednak przybycia posiłków Skarbka nie udało się przechylić szali zwycięstwa na polską stronę.
Maszerujący ze wsparciem dwóm pierwszym armiom oddział Domawuja Młodziejowskiego zaatakował wojska króla Pomorza pod murami Hamburga 11 września. Jednak doświadczenie starego generała również nie dało rady liczebniejszym nieprzyjaciołom. Ostatecznie jednak w listopadzie zwyciężyć udaje się Czechom dowodzonym przez Przemysła Thurna. Mniej więcej w tym samym czasie pod Braniborem Skarbek rozgramia niewielką armię Pomorzan.
Dzięki wsparciu generała Sierakowskiego Thurnowi w przeddzień świąt Bożego Narodzenia udaje się pokonać niedobitki pomorskie pod komendą Eustachego Winsela.
Kampania 1629 roku[]
Siły Pomorzan zostały w poprzednim roku nieodwracalnie zniszczone, więc polskie i czeskie armie zaczęły ścigać niedobitków (m.in. potyczki w Warnowii, pod Luneburgiem, bitwa pod Hobolinem). Rozpoczęły one oblężenia pomorskich fortec, m.in. Braniboru, Lipska i Brunszwiku.
W listopadzie Polacy zdobywają Branibór. Niestety Praga znalazła się pod oblężeniem Włochów pod komendą Eugenio Viosa. Atakują ich Czesi, a wkrótce z pomocą docierają także Polacy dowodzeni przez Skarbka. Bitwa pod Pragą kończy się wielkim zwycięstwem polsko-czeskim i pogromem Włochów.
Wobec kompletnego braku zasobów ludzkich Helena zwerbowała kilka tysięcy najemników do pomocy przy oblężeniach pomorskich twierdz.
Kampania 1630 roku[]
Polacy, Czesi i przybyli z pomocą Węgrzy zdobywali kolejne twierdze pomorskie. Ostatecznie w maju całe królestwo było pod polską kontrolą. W tej sytuacji Helena zaprosiła Gierołta oraz regentów nowego, małoletniego króla Włoch - Ferdynanda do rokowań. Doprowadziło to do podpisania traktatu pokojowego w Braniborze.
Postanowienia traktatu pokojowego:[]
- Królestwo Pomorza przekaże Królestwu Polski Warnowię i Wyszomierz.
- Królestwo Pomorza wypłaci Królestwo Polski jednorazowy trybut w wysokości 70 sztuk złota.
Skutki[]
W wyniku wojny potęga Pomorza została ponownie osłabiona. Straciło ono bowiem dostęp do Bałtyku. Polska natomiast umocniła swoją pozycję w regionie. Jednocześnie, wojna ta pokazała słabość wojsk polskich, które bez pomocy Czechów - przegrały by.