Gaudenty Lubomelski

Gaudenty Lubomelski
Tytuł	Książę Małopolski Hrabia Sandomierza Baron Sandomierza
Lata panowania	Księstwo Małopolski - 1323 - 1325 Hrabstwo i baronia Sandomierza - 1323 - 1335
Poprzednik	Wszemiła Brzozowska
Następca	Gertruda Lubomelska
Dynastia	Lubomelscy
Data urodzenia	1265
Data śmierci	1335
Ojciec	Spytko Małopolski
Matka	Kunegunda Lubuska
Żona	Helena Mazowiecka Anastazja Anastazja
Dzieci	Jolanta Stanisław Nadzieja Odon

Gaudenty Lubomelski (1265 - 1335) - książę Małopolski w latach 1323 - 1325 z dynastii Lubomelskich.

Życiorys

Gaudenty urodził się w 1265 r., jako czwarte, najmłodsze dziecko i trzeci syn księcia Małopolski i Kujaw, a także twórcy potęgi rodu Lubomelskich w Polsce, a więc Spytka Małopolskiego. Wychowywał się na dworze w Krakowie, lecz nie był on z całą pewnością, z powodu jego odległej pozycji w kolejce sukcesji do tytułów książęcych, nie przygotowywano go do władzy.

Wkrótce pozycja Lubomelskich w Małopolsce bardzo podupadła. Najpierw w 1281 r. w lochu zmarł Spytko I. Następnie, w 1284, zamordowany zostaje brat Gaudentego, Spytko II, zaś w tym samym roku, w wyniku nieudanego buntu, Spytek III (bratanek Gaudentego) traci koronę małopolską. W mateczniku tego możnego rodu stracili oni wszystko. W tej sytuacji Gaudenty, nie mając w zasadzie większego wyboru, złożył hołd lenny nowemu księciu, Władysławowi Brzozowskiemu. Był dworzaninem na jego dworze w Sandomierzu.

W latach 1294 - 1295 bratanica Gaudentego, Gertruda, zdołała uzyskać od księcia Władysława nadania ziemskie pod postacią Krakowa i Sącza. Wkrótce też wypowiedziała mu posłuszeństwo i, powołując się na to, że jej ojciec, Spytko II, był księciem Małopolski, rozpoczęła bunt. W ten sposób rozpoczęły się trwające aż do 1305 r. walki pomiędzy dwoma kandydatami. W walkach tych Gaudenty, pomimo dość bliskiego pokrewieństwa z Gertrudą (był jej stryjem), wsparł Władysława, który ostatecznie, dzięki wsparciu króla Stefana, pewnie usadowił się na książęcym tronie. Lubomelski dalej pozostawał jego dworzaninem, lecz także jednym z najbardziej zaufanych ludzi, po jego śmieci służąc jego córce, Wszemile. Ta jednak starzała się i nie miała dzieci. Dlatego zawarła z Gaudentym układ sukcesyjny, na mocy którego miał on po jej śmierci przejąć wszystkie jej ziemie.

Księżna Wszemiła zmarła w 1323 r., w skutek czego Gaudenty został księciem Małopolski i hrabią Sandomierza. Jego bratanica, Gertruda, która wciąż rządziła w Krakowie i Sączu, tylko oczekiwała na okazję do zemsty. Tą był wybuch buntu księżnej Grodna, Agnieszki. Gertruda ponownie upomniała się o koronę, którą, dzięki zaangażowaniu króla Gierołta w walki wewnętrzne, zdobyła. Gaudenty zachował jednak swoje sandomierskie posiadłości. Nie doczekał się sprawiedliwości dla jego gałęzi Lubomelskich, bowiem zmarł w 1335 r., na dwa lata przed oddaniem Małopolski w ręce jego syna, Odona.