Bitwa pod Kruszwicą - najważniejsze starcie polsko-głomackie w czasie wojny o Pomorze Gdańskie. Bitwa zakończyła się całkowitym zwycięstwem Głomaczy.
Geneza bitwy
Główna przyczyną wybuchu wojny między Polakami i Głomaczami były prawa, jakie posiadała Agnieszka Gdańska (jako córka księcia Mieszka Gdańskiego) do Pomorza Gdańskiego, które po śmierci Janka Nieprawego była w rękach jej młodocianego bratanka. Ponadto dodatkowym impulsem do rozpoczęcia wojna był bunt jaki trwał w Polsce przeciwko władzy małoletniego Mieszka. Dopiero w kwietniku 1059 roku regentka Mafalda zdołała uporać się ze zbuntowanymi wasalami. Natychmiast siły niedawnych buntowników wcielono do armii piastowskiej. Mimo tych wzmocnień siły polskie nadal nie mogły równać się z Głomaczami. Widzą to regentka postanawia nająć najemników. W sierpniu po zdobyciu Kalisza Glomacze, tak jak spodziewała się Mafalda, postanowili zaatakować Polaków.
Plan bitwy
Nadal jednak Polacy nie mieli przewagi nad wrogiem, postanowiono więc zwabić Głomaczy w pułapkę na ziemi kujawskiej. Głównym elementem strategii Polaków miał być atak, w czasie gdy siły Patryka będą przeprawiać się przez Wisłę. Ten plan miał dać Mafaldzie tak ważną w bitwie przewagę nad przemokniętym i zmęczonym forsowaniem rzeki wojskiem Głomaczy.
Przebieg bitwy
Siły obu stron
| Państwo | Lekka piechota | Ciężka piechota | Łucznicy | Kawaleria | Rycerze | Łączna liczba żołnierzy |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo Polski | 1300 | 1400 | 1100 | 900 | 100 | ok. 4800 |
| Księstwo Głomaczy | 1700 | 1700 | 650 | 700 | brak | ok. 4750 |
Przebieg walk
Bitwa rozpoczęła się od ostrzału łuczniczego przez Wisłę prowadzonego przez obie armie. W pewnym momencie siły Głomaczy zlokalizowane w centrum rozpoczęły przeprawę przez rzekę, niedługo później również flanki głomackie poszły w ślady swoich towarzyszy. Do tego czasu największe starty zanotowano na prawym skrzydle armii Patryka, które straciło już wtedy 1/4 stanu osobowego. Polskie centrum pod naporem przeciwnika (którym dowodził uzdolniony dowódca) zostało złamane, a niedobitki rozpoczęły zdezorientowany odwrót. Po tym wyczynie Głomacze obrali za cel prawą flankę sił polskich. Polacy zdziesiątkowani i pod naporem liczniejszego przeciwnika musieli się wycofać z bitwy. Osamotniona lewa flanka dowodzona przez Strasza uciekła z pola bitwy niedługo potem. Głównymi powodami polskiej porażki byli uzdolnieni dowódcy sił Głomaczy oraz niekompetencja polskich.
Straty poniesione w bitwie
| Państwo | Lekka piechota | Ciężka piechota | Łucznicy | Kawaleria | Rycerze | Łączna liczba żołnierzy |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo Polski | 950 | 1000 | 900 | 550 | 25 | ok. 3425 |
| Księstwo Głomaczy | 400 | 350 | 400 | 200 | brak | ok. 1350 |
Skutki
Po bitwie armia piastowska była w bardzo opłakanym stanie. Praktycznie tylko co trzeci woj zdołał ocalić swoje życie pod tej wielkiej klęsce. Polacy postanowili wycofać się do ziemi gnieźnieńskiej, lecz w pościg za nimi ruszyli Głomacze. Ostatecznie dochodzi do bitwy pod Pyzdrami, po której regentka Mafalda i młodociany król pogodzą się ze przegraną.
